مرکز تحقیقات سل بالینی

عفونت HIV،با تضعیف سیستم ایمنی، بزرگ ترین عامل گسترش بیماری سل در سال های اخیر بوده است. HIV پیشرفت عفونت سلی به سمت بیماری سل فعال را چه در افرادی که به تازگی مبتلا به عفونت شده اند و چه افراد مبتلا به عفونت های نهفته تسریع می کند. بدون تردید این ویروس مهم ترین عامل خطر ساز شناخته شده برای فعال شدن عفونت نهفته مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است. برای افراد مبتلا به عفونت هم زمان HIV و مایکوباکتریوم توبرکلوزیس(سل)، خطر ایجاد سل فعال به 8 تا 10 درصد در هر سال می رسد. این رقم در افراد مبتلا به ایدز  5 تا 10 درصد در تمامی طول زندگیشان است. این تفاوت به وضوح با نقص سیستم ایمنی بدن ناشی از HIV ارتباط دارد.

به این ترتیب ویروس ایدز تعداد بیماران مبتلا به سل را به شدت افزایش می دهد که به نوبه خود باعث افزایش انتقال سل به اعضای خانواده، افراد جامعه، و کارکنان مراقبت بهداشتی می شود. علاوه بر این در صورت عدم تامین درمان موثر و بدون وقفه سل، ممکن است خطر انتقال MDR-TB(سل مقاوم) افزایش یابد.در میان عوارض ناشی از عفونت HIV نیز، سل مهم ترین چالش و اصلی ترین عامل مرگ و میر محسوب می شود، به طوری که سازمان جهانی بهداشت، سل را عامل مرک 13 درصد افراد مبتلا به ایدز براورد کرده است.

سل فعال، اگرچه به تنهایی عامل نقص ایمنی خفیفی به حساب می آید، ولی در صورت رخداد در افراد مبتلا به HIV، نقص ایمنی ناشی از HIV را معمولا بدتر می کند، و پیشرفت سایر عفونت های فرصت طلب مانند ازوفاژیت کاندیدیایی،مننژیت کریپتوکوکی و به ویژه پنومونی پنوموسیتیس کارینی را تسهیل میکند که هر یک از این عفونت های فرصت طلب نیز ممکن است خود کشنده باشند. بنابراین سل به صورت غیر مستقیم نیز سبب مرگ افراد HIV+ می شود. ضمنا در افراد مبتلا به HIV، حضور عفونتهای مختلف از جمله سل به ویروس این اجازه را می دهد که سریع تر تکثیر پیدا کند و این امر می تواند بر سرعت پیشرفت عفونت HIV بیفزاید.

در یک فرد آلوده به ویروس ایدز، حضور سایر عفونت ها از جمله سل به ویروس این اجازه را می دهد که سریع تر تکثیر پیدا کند، همین امر می تواند بر سرعت پیشرفت عفونت HIV بیفزاید. در افراد HIV+ یکسری آزمایشات سل گرفته می شود چانچه این آزمایشات نشان دهد فرد مبتلا به بیماری سل فعال نیست اما آلوده به باسیل سل شده است حتما برای او داروهای پیشگیری از بیماری سل تجویز می شود اگر بیمار دوره ی درمانی پیشگیرانه را کامل کند احتمال ابتلا به بیماری سل در او را کاهش می دهد.

سیر طبیعی سل در یک کودک آلوده به ویروس ایدز، همانند بزرگسالان به مرحله بیماری ایدز بستگی دارد. در مراحل زودرس عفونت HIV (که ایمنی بدن در وضعیت خوبی قرار دارد) علائم سل مشابه علائمی است که در یک کودک غیر آلوده به ویروس ایدز تظاهر می کند. هرچه عفونت HIV پیشرفت کرده و ایمنی کاهش می یابد، انتشار سل در بدن شایع تر شده، مننژیت سلی،سل ارزنی و لنفادنوپاتی منتشر سلی بیشتر اتفاق می افتد. معلوم نیست که آیا عفونت HIV باعث کاهش نقش حفاظتی ب ث ژ علیه سل در بچه ها می شود یا خیر.