سل مقاوم (MDR-TB)
طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت،MDR عبارت از مقاومت میکروب سل به طور همزمان در برابر ایزونیازید و ریفامپین است.البته این میکروب ممکن است نسبت به داروهای دیگر ضد سلی نیز مقاوم باشد. پیدایش MDR امروز ه بعنوان یک مشکل جدی در برابر برنامه ی کنترل سل در اغلب کشورها و در سطح جهانی مطرح است.
مقاومت دارویی یک عارضه ساخته دست بشر است و یکی از علت های اصلی آن عدم نظارت و دقت درمصرف دارو توسط خود بیمار است.
این دسته از بیماران متاسفانه بعد از احساس بهبودی نسبی داروهای ضد سلی خود را خود سرانه قطع می نمایند و باعث می شود میکروب سل به داروهای ضد سلی حساس به دارو مقاوم شود . این دسته از بیمارها باید دو سال دارو مصرف نمایند و برای درمان قطعی این بیماری تضمین خاصی وجود ندارد.
تمامی افرادی که با این بیماران در تماس بوده اند بهتر است چکاب شوند.
سل فوق مقاوم (XDR-TB)
بیماران MDR ی هستند که داروهای خود را به صورت نامنظم مصرف می نمایند و میکروب سل در مقابل داروهای MDR مقاوم می شود و برای درمان موفقیت آمیز سل فوق مقاوم تضمینی وجود ندارد. داروهای این دسته از بیماران تا زمانی که از دیدگاه پزشک معالج بهبودی کامل نیافته است قطع نمی شود و این بیماران بیشتر از دو سال باید داروهای خود را مصرف نمایند و عوارض دارویی شدیدی را متحمل می شوند. تمامی افرادی که با این بیماران در تماس بوده اند بهتر است چکاب شوند.